Η ανθρώπινη εμπειρία σημαδεύεται αναπόφευκτα από τον πόνο, την απογοήτευση και την προδοσία. Η διατήρηση αυτών των πληγών, ωστόσο, μπορεί να δημιουργήσει ένα βαρύ φορτίο, παγιδεύοντας τα άτομα σε έναν κύκλο δυσαρέσκειας, θυμού και πικρίας. Η μετασχηματιστική διαδικασία της Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει προσφέρει ένα ισχυρό αντίδοτο σε αυτή τη συναισθηματική φυλακή. Δεν είναι απλώς μια πράξη καλοσύνης προς κάποιον άλλον, αλλά ένα βαθύ δώρο που κάνει κανείς στον εαυτό του, ξεκλειδώνοντας την πόρτα προς τη γνήσια συναισθηματική θεραπεία και την εσωτερική γαλήνη.
Πράγματι, η συγχώρεση συχνά παρερμηνεύεται και θεωρείται ότι συγχωρεί ένα αδίκημα ή ότι ξεχνά τον πόνο που προκάλεσε. Ωστόσο, η αληθινή συγχώρεση απέχει πολύ από αυτές τις έννοιες. Αντίθετα, είναι μια σκόπιμη και συνειδητή επιλογή να απελευθερώσετε τα συναισθηματικά δεσμά που σας δεσμεύουν με τις πληγές του παρελθόντος. Αυτό το άρθρο διερευνά τι συνεπάγεται η γνήσια συγχώρεση, γιατί είναι απολύτως απαραίτητη για την ψυχική και συναισθηματική ευημερία και παρέχει πρακτικά, εφαρμόσιμα βήματα για να αγκαλιάσετε αυτό το δύσκολο αλλά τελικά απελευθερωτικό μονοπάτι. Επισημαίνει πώς το να απελευθερώσετε τη μέγγενη της ασυγχώρητης συγχώρεσης σας επιτρέπει να προχωρήσετε μπροστά με μια ελαφρύτερη καρδιά και μια ανανεωμένη αίσθηση ελευθερίας.
Ορισμός της συγχώρεσης: Τι είναι και τι δεν είναι
Για να ξεκινήσετε το μονοπάτι της Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει, είναι ζωτικής σημασίας να κατανοήσουμε πρώτα τι ακριβώς σημαίνει αυτή η ισχυρή έννοια και, εξίσου σημαντικό, τι δεν σημαίνει. Πολλές παρανοήσεις αποτρέπουν τα άτομα από το να προσπαθήσουν καν να συγχωρήσουν.
Πρώτον, η συγχώρεση δεν σημαίνει ότι συγχωρούμε το λάθος ή συγχωρούμε την οδυνηρή συμπεριφορά. Δεν σημαίνει ότι ξαφνικά συμφωνείτε ή επικυρώνετε τις πράξεις του ατόμου που σας προκάλεσε πόνο. Η πράξη της συγχώρεσης αναγνωρίζει την πληγή, αλλά επιλέγει να μην αφήσει αυτή την πληγή να καθορίσει το μέλλον σας. Διαχωρίζει την πράξη από τη διαδικασία της επούλωσης σας.
Δεύτερον, η συγχώρεση δεν συνεπάγεται απαραίτητα συμφιλίωση ή αποκατάσταση μιας σχέσης. Μπορείτε να συγχωρήσετε κάποιον χωρίς να αλληλεπιδράσετε ποτέ ξανά μαζί του. Η συγχώρεση είναι μια εσωτερική διαδικασία, ενώ η συμφιλίωση είναι μια σχεσιακή διαδικασία, που απαιτεί προθυμία και προσπάθεια από όλα τα μέρη. Μπορείτε να συγχωρήσετε έναν ξένο, έναν μακρινό συγγενή ή ακόμη και κάποιον που δεν ζει πια, χωρίς να χρειάζεται άμεση αλληλεπίδραση.
Το πιο σημαντικό είναι ότι η συγχώρεση είναι μια προσωπική επιλογή να απαλλαγούμε από το βάρος της δυσαρέσκειας, του θυμού και της επιθυμίας για εκδίκηση. Πρόκειται για μια πράξη αυτοαπελευθέρωσης, όπου αποφασίζετε ενεργά να αποσυνδεθείτε από τα αρνητικά συναισθήματα που συνδέονται με το γεγονός του παρελθόντος. Σημαίνει ότι σταματάτε να αφήνετε τις πράξεις του δράστη να ελέγχουν τη συναισθηματική σας κατάσταση. Τέλος, είναι ζωτικής σημασίας να αναγνωρίσετε ότι η συγχώρεση είναι μια διαδικασία και όχι ένα μεμονωμένο γεγονός. Σπάνια συμβαίνει αμέσως. Αντίθετα, περιλαμβάνει στάδια συναισθηματικής επεξεργασίας, αναστοχασμού και συνειδητής λήψης αποφάσεων. Αυτό το σταδιακό ξεδίπλωμα επιτρέπει την αληθινή επούλωση.
Το ψυχολογικό και σωματικό κόστος της ασυγχώρεσης
Η απόφαση να μην συνεχιστεί Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει έχει σημαντικό φόρο αίματος. Η διατήρηση της δυσαρέσκειας, του θυμού και της πικρίας λειτουργεί σαν διαβρωτικό οξύ, διαβρώνοντας σιωπηλά την ψυχολογική και σωματική ευεξία του ατόμου.
Ψυχολογικά, η μη συγχώρεση εκδηλώνεται ως χρόνιο στρες, άγχος, ακόμη και κατάθλιψη. Το μυαλό επαναλαμβάνει συνεχώς το οδυνηρό γεγονός, τροφοδοτώντας έναν κύκλο αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων. Αυτή η νοητική αναπόληση διατηρεί την πληγή φρέσκια, εμποδίζοντας τη συναισθηματική επούλωση. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αυξημένη ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης και μια διάχυτη αίσθηση δυστυχίας.
Επιπλέον, ο αντίκτυπος επεκτείνεται και στη σωματική υγεία. Οι έρευνες δείχνουν μια ισχυρή σχέση μεταξύ της ασυγχώρητης συμπεριφοράς και διαφόρων σωματικών παθήσεων. Ο χρόνιος θυμός και η μνησικακία μπορούν να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση, να συμβάλουν σε χρόνιους πόνους, να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Το σώμα παραμένει σε μια συνεχή κατάσταση "μάχης ή φυγής", εξαντλώντας τους πόρους του και οδηγώντας σε μακροχρόνια προβλήματα υγείας.
Συναισθηματικά, το να παραμένετε ασυγχώρητοι δημιουργεί μια εσωτερική φυλακή. Γίνεστε μονίμως δεμένοι με το πρόσωπο ή το γεγονός που σας προκάλεσε πόνο. Αυτό εμποδίζει τη γνήσια χαρά και την ικανοποίηση να ριζώσουν. Ξαναζείτε συνεχώς τον πόνο, επιτρέποντας σε ένα λάθος του παρελθόντος να υπαγορεύει την παρούσα συναισθηματική σας κατάσταση. Επιπλέον, η διατήρηση της μνησικακίας μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τις τρέχουσες σχέσεις. Μπορεί να σας κάνει λιγότερο έμπιστους, πιο επιφυλακτικούς και επιρρεπείς στο να προβάλλετε τις πληγές του παρελθόντος σε αθώα μέρη. Τελικά, το κόστος της ασυγχώρητης μνησικακίας ξεπερνάει κατά πολύ οποιοδήποτε αντιληπτό όφελος. Είναι ένα βάρος που βλάπτει περισσότερο απ' όλους τον φορέα του.
Γιατί να συγχωρήσετε; Τα οφέλη για τον συγχωρώντα
Το πραγματικό κίνητρο για Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει έγκειται στα βαθιά οφέλη που προσφέρει στο άτομο που επιλέγει να συγχωρήσει. Είναι μια εγωιστική πράξη, με την πιο θετική έννοια της λέξης, που οδηγεί στην απελευθέρωση.
Το κυριότερο από αυτά τα οφέλη είναι η συναισθηματική ελευθερία και η εσωτερική γαλήνη. Απελευθερώνοντας τη λαβή της μνησικακίας, απελευθερώνετε τον εαυτό σας από τις συναισθηματικές αλυσίδες που σας δεσμεύουν με το παρελθόν. Αυτό δημιουργεί ψυχικό χώρο για θετικά συναισθήματα όπως η χαρά, η ευγνωμοσύνη και η γαλήνη. Το μυαλό σας δεν καταναλώνεται πλέον από το θυμό, επιτρέποντας τη γνήσια ηρεμία.
Δεύτερον, έχετε μειωμένο άγχος και βελτιωμένη σωματική υγεία. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η απελευθέρωση του χρόνιου θυμού ανακουφίζει τις φυσιολογικές αντιδράσεις που σχετίζονται με το στρες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, βελτιωμένο ύπνο, ενισχυμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και μια γενική αίσθηση σωματικής ελαφρότητας. Το σώμα σας κυριολεκτικά αρχίζει να θεραπεύεται καθώς το μυαλό σας αφήνει να φύγει.
Επιπλέον, η εξάσκηση της συγχώρεσης προάγει καλύτερες σχέσεις, τόσο με τους άλλους όσο και με τον εαυτό σας. Όταν απελευθερώνετε τις μνησικακίες, γίνεστε πιο ανοιχτοί, συμπονετικοί και ικανοί να δημιουργήσετε βαθύτερες σχέσεις. Βελτιώνετε επίσης τη σχέση σας με τον εαυτό σας, καλλιεργώντας την αυτοσυμπόνια και την εσωτερική δύναμη. Αυτή η βελτιωμένη ενσυναίσθηση επεκτείνεται πέρα από τη συγκεκριμένη κατάσταση, καθιστώντας σας ένα άτομο με μεγαλύτερη κατανόηση. Συμβάλλει επίσης στην αύξηση της ανθεκτικότητας και της συνολικής ευημερίας. Η ικανότητα συγχώρεσης σας επιτρέπει να ανακάμψετε από τις αντιξοότητες πιο αποτελεσματικά. Δημιουργεί ένα γερό συναισθηματικό θεμέλιο. Τελικά, η συγχώρεση σας επιτρέπει να ανακτήσετε τη δύναμή σας. Επιλέγετε να θεραπευτείτε, αντί να παραμείνετε θύμα των πράξεων κάποιου άλλου.
Η διαδικασία της συγχώρεσης
Συμμετοχή σε Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει είναι μια δομημένη, σκόπιμη διαδικασία. Απαιτεί θάρρος και συνεπή προσπάθεια.
- Βήμα 1: Αναγνωρίστε τον πόνο. Μην καταπιέζετε ή ελαχιστοποιείτε τον πόνο σας. Επικυρώστε το θυμό, τη θλίψη ή την προδοσία σας. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να νιώσει αυτά τα συναισθήματα πλήρως, χωρίς να τα κρίνετε. Αυτή η ειλικρινής αναγνώριση του πόνου σας είναι ένα κρίσιμο πρώτο βήμα.
- Βήμα 2: Πάρτε μια συνειδητή απόφαση να συγχωρήσετε. Η συγχώρεση είναι μια επιλογή, όχι ένα συναίσθημα που εμφανίζεται ως δια μαγείας. Μπορεί να μην αισθάνεστε "έτοιμοι" συναισθηματικά, αλλά η γνωστική απόφαση να ξεκινήσετε τη διαδικασία είναι απαραίτητη. Αυτή η δέσμευση θέτει την πρόθεσή σας.
- Βήμα 3: Προσπαθήστε να καταλάβετε τον παραβάτη (χωρίς να τον δικαιολογήσετε). Αυτό το βήμα περιλαμβάνει ενσυναίσθηση και λήψη προοπτικής. Σκεφτείτε τις συνθήκες, τα κίνητρα ή την προσωπική ιστορία του ατόμου που σας πλήγωσε. Αυτό δεν δικαιολογεί τις πράξεις του, αλλά μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις ρίζες της συμπεριφοράς του. Μετατοπίζει την εστίασή σας από την κατηγορία στην κατανόηση της ανθρώπινης κατάστασης.
- Βήμα 4: Απελευθερώστε τη δυσαρέσκεια. Αυτό είναι το σημείο όπου αρχίζει πραγματικά η "απελευθέρωση". Αξιοποιήστε εργαλεία όπως η ημερολογιακή καταγραφή για να εκφράσετε το θυμό και την απογοήτευσή σας και στη συνέχεια αποφασίστε συνειδητά να τα απελευθερώσετε. Η εξάσκηση του διαλογισμού ή της ενσυνειδητότητας μπορεί να βοηθήσει στην αποδέσμευση από τις εμμονικές σκέψεις για το παρελθόν. Οραματιστείτε την απελευθέρωση των αρνητικών συναισθημάτων.
- Βήμα 5: Αγκαλιάστε τη συμπόνια. Εκτείνετε τη συμπόνια όχι μόνο στο άλλο άτομο (βλέποντας τις ατέλειες και τους αγώνες του) αλλά, κυρίως, στον εαυτό σας. Αναγνωρίστε τον δικό σας πόνο και τις προσπάθειές σας να θεραπευτείτε. Η αυτοσυμπόνια είναι ζωτικό μέρος αυτού του ταξιδιού.
- Βήμα 6: Ανακτήστε τη δύναμή σας. Επικεντρωθείτε στη θεραπεία και την ευημερία σας, όχι στις πράξεις ή τις αντιδράσεις του ατόμου που σας πλήγωσε. Επιλέγετε τη δική σας ελευθερία, ανεξάρτητα από την αναγνώριση ή τη συγγνώμη του. Αυτή η μετατόπιση σας δίνει τη δυνατότητα να προχωρήσετε μπροστά.
Αυτή η δομημένη προσέγγιση μετατρέπει την αφηρημένη έννοια της συγχώρεσης σε εφαρμόσιμα βήματα.
Αυτο-συγχώρεση: Η αυτοαποδοχή: Ένα βασικό συστατικό της θεραπείας
Ενώ η συγχώρεση των άλλων είναι πρόκληση, η αυτοσυγχώρεση συχνά αποδεικνύεται ακόμη πιο δύσκολη. Πολλά άτομα κουβαλάνε τεράστιες ενοχές και ντροπή για λάθη του παρελθόντος, αντιλαμβανόμενες αποτυχίες ή φορές που νιώθουν ότι δεν έχουν ανταποκριθεί.
Αυτή η εσωτερική κριτική μπορεί να είναι αδυσώπητη. Εμποδίζει την εσωτερική γαλήνη και διαιωνίζει έναν κύκλο αυτοκατηγοριών. Η αντιμετώπιση της ενοχής, της ντροπής και της αυτοκατηγορίας απαιτεί τεράστιο θάρρος και προθυμία να αντιμετωπίσετε τις δικές σας ατέλειες. Περιλαμβάνει την αναγνώριση του τι συνέβη, την ανάληψη της ευθύνης, αν χρειάζεται, αλλά στη συνέχεια την απαλλαγή από το βάρος της αέναης αυτοτιμωρίας.
Η εξάσκηση της αυτοσυμπόνιας έχει κεντρικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία. Αντιμετωπίστε τον εαυτό σας με την ίδια ευγένεια και κατανόηση που θα προσφέρατε σε έναν αγαπημένο σας φίλο. Αναγνωρίστε ότι είστε άνθρωποι, ατελείς και ικανοί για λάθη. Αποδεχτείτε ότι οι πράξεις του παρελθόντος, είτε ήταν σκόπιμες είτε όχι, αποτελούν μέρος της ιστορίας σας, αλλά δεν καθορίζουν την αξία σας. Η αυτοσυγχώρεση σας επιτρέπει να μάθετε από τις εμπειρίες σας, να ενσωματώσετε τα διδάγματα και να προχωρήσετε μπροστά με μια αίσθηση ολότητας. Χωρίς αυτήν, η αληθινή Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει παραμένει ατελής. Η απελευθέρωση της εσωτερικής κριτικής απελευθερώνει τεράστια συναισθηματική ενέργεια.
Αφήνοντας να φύγει: Πέρα από τη συγχώρεση
Ενώ η συγχώρεση επικεντρώνεται στην απελευθέρωση της μνησικακίας προς τον δράστη, η "απελευθέρωση" είναι μια ευρύτερη έννοια που εφαρμόζεται σε καταστάσεις όπου μπορεί να μην υπάρχει ξεκάθαρος δράστης ή όπου η συγχώρεση δεν είναι η πρωταρχική ανάγκη. Πρόκειται για την αποδοχή αυτού που δεν μπορεί να αλλάξει και την απελευθέρωση του ελέγχου.
Η απελευθέρωση συχνά συνεπάγεται την αποδέσμευση του ελέγχου των αποτελεσμάτων. Δεν μπορείτε να επιβάλλετε μια συγγνώμη, να αλλάξετε τη συμπεριφορά κάποιου άλλου ή να ξαναγράψετε την ιστορία. Η αποδοχή αυτής της έλλειψης ελέγχου μπορεί να είναι απίστευτα απελευθερωτική. Αναπροσανατολίζει την ενέργειά σας από τις μάταιες προσπάθειες να αλλάξετε το παρελθόν ή τους άλλους, ώστε να επικεντρωθείτε στο δικό σας παρόν και μέλλον.
Αυτή η διαδικασία σημαίνει επίσης αποδέσμευση από τις αφηγήσεις περί θυματοποίησης. Ενώ αναγνωρίζετε ότι μπορεί να έχετε αδικηθεί, ο συνεχής προσδιορισμός σας ως θύμα μπορεί να σας παγιδεύσει σε έναν κύκλο αδυναμίας. Το να αφεθείτε ελεύθεροι σημαίνει να διεκδικήσετε την εξουσία σας και να επικεντρωθείτε στη δική σας πορεία προς τη θεραπεία και την ενδυνάμωση. Σημαίνει να αποδεχτείτε αυτό που είναι και να προχωρήσετε μπροστά.
Τα εργαλεία για την απελευθέρωση περιλαμβάνουν την ενσυνειδητότητα και τη ριζική αποδοχή. Η ενσυνειδητότητα σας βοηθά να παρατηρείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματα χωρίς να μπλέκεστε σε αυτά. Ριζική αποδοχή σημαίνει να αναγνωρίζετε την πραγματικότητα όπως είναι, χωρίς να την πολεμάτε ή να της αντιστέκεστε. Αυτό δεν σημαίνει ότι σας αρέσει, αλλά αποδέχεστε την ύπαρξή της. Αυτή η πρακτική απελευθερώνει νοητικό και συναισθηματικό χώρο, επιτρέποντάς σας να επενδύσετε την ενέργειά σας στην οικοδόμηση ενός πιο θετικού μέλλοντος. Αληθινό Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει περιλαμβάνει αυτή τη βαθιά πράξη συναισθηματικής απελευθέρωσης.
Όταν η συγχώρεση δεν είναι δυνατή (ή σκόπιμη)
Ενώ το Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει είναι ένα ισχυρό μονοπάτι, υπάρχουν καταστάσεις όπου η παραδοσιακή συγχώρεση, ιδίως η συμφιλίωση, μπορεί να μην είναι δυνατή ή ακόμη και σκόπιμη.
Τα όρια εξακολουθούν να είναι ζωτικής σημασίας. Εάν το άτομο που σας πλήγωσε δεν έχει μετανοήσει, συνεχίζει να προκαλεί βλάβη ή αποτελεί απειλή για την ευημερία σας, τότε η διατήρηση της φυσικής ή συναισθηματικής απόστασης είναι υψίστης σημασίας. Η συγχώρεση δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξαναβάζετε τον εαυτό σας σε κίνδυνο. Η προστασία του εαυτού σας από τη συνεχιζόμενη βλάβη έχει προτεραιότητα έναντι οποιασδήποτε αντιλαμβανόμενης υποχρέωσης συγχώρεσης.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εστίαση μετατοπίζεται από την ενεργητική συγχώρεση σε μια διαδικασία αποστασιοποίησης και συναισθηματικής μη εμπλοκής. Αυτό σημαίνει ότι απελευθερώνετε τη συναισθηματική επιρροή που σας έχει η κατάσταση, χωρίς απαραίτητα να επεκτείνετε την παραδοσιακή συγχώρεση στον δράστη. Απελευθερώνετε τη δυσαρέσκεια για τη δική σας ευημερία, αλλά δεν εμπλέκεστε εκ νέου ούτε συγχωρείτε τις πράξεις τους. Η σημασία της προσωπικής ασφάλειας και ευημερίας θα πρέπει πάντα να καθοδηγεί τις επιλογές σας. Πρόκειται για ένα διαφορετικό είδος απελευθέρωσης, το οποίο επικεντρώνεται στην αυτοσυντήρηση και την εσωτερική ειρήνη, ακόμη και ελλείψει πλήρους συμφιλίωσης.
Η συγχώρεση ως δια βίου πρακτική
Η συγχώρεση σπάνια είναι ένα εφάπαξ γεγονός, ιδιαίτερα για βαθιές πληγές ή μέσα σε μακροχρόνιες σχέσεις. Αντίθετα, είναι μια συνεχής, δια βίου πρακτική.
Με την πάροδο του χρόνου, μικρές πληγές, παρεξηγήσεις και καθημερινές απογοητεύσεις συσσωρεύονται. Η εξάσκηση της συγχώρεσης για αυτές τις μικρές προσβολές τις αποτρέπει από το να φουντώσουν σε μεγαλύτερες δυσαρέσκειες. Αυτή η δέσμευση για συνεχή απελευθέρωση των μικρών πληγών χτίζει συναισθηματική ανθεκτικότητα και προάγει μια πιο ειρηνική νοοτροπία. Καλλιεργεί ένα εσωτερικό περιβάλλον κατανόησης και συμπόνιας.
Όπως κάθε δεξιότητα, η ικανότητα συγχώρεσης ενισχύεται με τη συνεχή εξάσκηση. Όσο περισσότερο επιλέγετε συνειδητά να απελευθερώνετε το θυμό και τη μνησικακία, τόσο πιο εύκολο γίνεται. Αυτή η συνεχής δέσμευση οδηγεί σε μια ζωή που χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη συναισθηματική ελευθερία, ισχυρότερες σχέσεις και βαθιά εσωτερική γαλήνη. Σας μεταμορφώνει σε ένα άτομο που μπορεί να περιηγηθεί στις αναπόφευκτες πληγές της ζωής με χάρη και σοφία. Αυτή η συνεπής προσπάθεια ενισχύει τα οφέλη Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει.
Συμπέρασμα
Το ταξίδι του Συγχώρεση Αφήνοντας να φύγει δεν είναι απλή, αλλά είναι ένας βαθύς δρόμος προς την αυτοαπελευθέρωση και τη γνήσια θεραπεία. Κατανοώντας ότι η συγχώρεση είναι μια προσωπική επιλογή για να απαλλαγείτε από το βάρος της μνησικακίας, ξεκλειδώνετε τεράστια συναισθηματικά και σωματικά οφέλη. Σας απελευθερώνει από το παρελθόν, μειώνει το άγχος και προάγει βαθύτερες, πιο αυθεντικές συνδέσεις.
Αγκαλιάστε το θάρρος να αναγνωρίσετε τον πόνο σας, πάρτε τη συνειδητή απόφαση να συγχωρήσετε τους άλλους και τον εαυτό σας και απελευθερωθείτε ενεργά από τη μέγγενη της ασυγχώρεσης. Με αυτόν τον τρόπο, θα ανακτήσετε τη δύναμή σας, θα καλλιεργήσετε την εσωτερική ειρήνη και θα μπείτε σε ένα μονοπάτι διαρκούς ευημερίας. Αυτή η μεταμορφωτική πρακτική είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορείτε να κάνετε στον εαυτό σας.